به گزارش ایرسا آنلاین به نقل از خبرگزاری فارس، گشت‌زنی آزادانه سگ‌های ولگرد که بالا و پایین شهر هم ندارد، این روزها به معضلی جدی برای مردم کرمانشاه و حتی شهرستان استان، تبدیل شده است.
امروز در سطح برخی محله‌های شهر حضور یافتیم تا از زبان مردم وضعیت واقعی شب‌ها و روزهای زندگی در کنار سگ‌های ولگرد را بشنویم.
در یکی از محله‌های سطح شهر، دخترکی دانش‌آموز به نام «صبا» با چشمانی نگران می‌گوید: «بچه‌ها برای مدرسه می‌روند، سگ‌ها پارس می‌کنند و بعضی وقت‌ها ما را اذیت می‌کنند. پارسال یکی از دوستانم را گاز گرفتند؛ ترس‌مان زیاد است.»
در کوچه‌ای دیگر، نوجوانی به نام «امیررضا» گفت: «سگ ولگرد اطراف مدرسه زیاد است، صدای پارس آن‌ها خواب و آرامش ما را برهم می‌زند.»
شهروندان می‌گویند: برخی روزها سکوت شب به‌واسطه پارس و سروصدای سگ‌ها شکسته می‌شود، اما خبری از جمع‌آوری مؤثر نیست. برخی از آن‌ها ضمن تأکید بر این‌که قصد آسیب به حیوان ندارند، خواستار اقدام مناسب مسئولان شدند: «اگر قرار است باشند، لااقل جمع شوند و مدیریت شوند.»
برخی شهروندان از رعب و وحشت، بی‌خوابی و نگرانی درباره سلامت خود و خانواده سخن می‌گویند که اکنون حضور سگ‌ها به یکی از دغدغه‌های روزمره تبدیل شده است.
سگ‌های ولگرد تهدیدی برای بهداشت عمومی و تعادل اکولوژیکی هستند
سعید دزفولی‌نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه در خصوص معضل سگ‌های ولگرد و تهدیدات آن‌ها برای محیط زیست و بهداشت عمومی، گفت: در سال‌های اخیر، سگ‌های ولگرد به یک معضل جدی در بسیاری از شهرها و روستاهای استان کرمانشاه تبدیل شده‌اند. این مسئله نه تنها تأثیرات منفی بر بهداشت عمومی دارد بلکه در چرخه زیست‌محیطی نیز می‌تواند اختلالاتی ایجاد کند.
وی افزود: سگ‌ها به عنوان موجودات زنده، بخشی از هرم زیست‌محیطی هستند و نباید حضور آن‌ها در این هرم نادیده گرفته شود، اما در شرایط فعلی، عدم مدیریت صحیح جمعیت سگ‌های ولگرد، می‌تواند به معضلات بهداشتی همچون بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان منجر شود. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به هاری، کیست هیداتید و هپاتوپیروس اشاره کرد که هرکدام خطرات جدی برای سلامت انسان‌ها و دیگر موجودات دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه با اشاره به دلایل افزایش تعداد سگ‌های ولگرد در استان کرمانشاه، بیان کرد: یکی از عوامل اصلی افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد، دفع غیر اصولی پسماندها و زباله‌ها در حاشیه شهرها و روستاها است. این زباله‌ها می‌توانند به عنوان منابع غذایی برای سگ‌ها عمل کرده و موجب افزایش جمعیت آن‌ها شوند. علاوه بر این، نرخ زاد و ولد بالای سگ‌ها نیز عاملی دیگر در گسترش این معضل است.
مدیریت موثر جمعیت سگ‌های ولگرد
وی تأکید کرد: برای حل این مشکل باید یک برنامه منسجم و علمی در نظر گرفته شود که شامل عقیم‌سازی سگ‌ها، جمع‌آوری و انتقال آن‌ها به پناهگاه‌ها و نظارت مستمر بر وضعیت آن‌ها باشد. البته این برنامه باید با همکاری ارگان‌های مختلف و نهادهای مدنی پیگیری شود تا بتوان به‌طور مؤثر این معضل را کنترل کرد.
وی همچنین به مشکلات اکولوژیکی ناشی از حضور سگ‌های ولگرد در روستاها اشاره کرد و گفت: براثر آمیختگی ژنتیکی و آمیزش بین سگ‌ها و گوشت‌خواران وحشی (مثلاً گرگ)، نژاد جدیدی به نام «گرگاس» (گرگ‌سگ) ایجاد شده است. این گونه جدید نه تنها از نظر درندگی بسیار خطرناک‌تر از گرگ‌ها است، بلکه از نظر هوشی نیز از سگ‌ها پیشی گرفته است.
دزفولی‌نژاد ادامه داد: این گونه‌های جدید در روستاها و ارتفاعات استان کرمانشاه مشاهده شده‌اند. حضور گرگاس‌ها موجب اختلال در رقابت‌های طبیعی میان گوشت‌خواران بومی مانند گرگ و روباه می‌شود و به‌طور غیرمستقیم باعث تضعیف نسل گرگ‌ها و افزایش تعداد علف‌خواران می‌شود. این تغییرات می‌تواند منجر به کاهش ذخایر گیاهی و آسیب به منابع طبیعی گردد.
مدیرکل محیط زیست کرمانشاه در پایان با اشاره به اهمیت همکاری مردم برای کاهش مشکلات ناشی از سگ‌های ولگرد، گفت: بسیار مهم است که مردم در مدیریت این معضل مشارکت کنند. آگاه‌سازی عمومی در خصوص خطرات سگ‌های ولگرد، نحوه مدیریت پسماندها و تأثیرات آن‌ها بر سلامت محیط زیست، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این مشکل ایفا کند. همچنین، باید در راستای فرهنگ‌سازی، توجه بیشتری به رعایت اصول بهداشتی و جلوگیری از غذا دادن به سگ‌های ولگرد داشته باشیم.
آمار سگ‌های ولگرد رو به افزایش است، باید کار کنیم
سعید سلیم‌ساسانی، مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری کرمانشاه در ادامه ضمن تشریح آمار و دلایل افزایش حضور و گزش سگ‌های ولگرد در استان، بر ضرورت اقدام فوری و هماهنگ دستگاه‌ها تأکید کرد.
وی ادامه می‌دهد: آمار مستند اداره بهداشت دانشگاه علوم پزشکی نشان می‌دهد که تعداد موارد گزیدگی توسط همه حیوانات از سال ۹۵ تا ۱۴۰۳ روند افزایشی داشته است؛ از حدود ۳ هزار و ۹۶۵ مورد در سال ۱۳۹۵ به ۷ هزار و ۳۰۷ مورد در سال ۱۴۰۳ رسیده است، سهم سگ‌ها از این آمار حدود ۷۵ درصد و سهم سایر حیوانات حدود ۲۵ درصد اعلام شده است.
مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری کرمانشاه گفت: طی چهار سال اخیر در چند شهرستان استان؛ از جمله گیلان‌غرب در سال ۱۴۰۱، کرمانشاه در سال ۱۴۰۲و کنگاور در سال ۱۴۰۴، هر کدام یک مورد از فوت ناشی از گزش گزارش شده است.
ساسانی اشاره کرد: بخش بزرگی از این موارد مربوط به روستاهاست و ۳۱ درصد مرتبط با شهرهاست.
وی در راستای کنترل و مدیریت جمعیت‌سگ‌های ولگرد، اضافه کرد: بر اساس دستورالعمل ابلاغی سال ۱۴۰۱ مراحل و گزینه‌هایی که برای مدیریت این موضوع پیش‌بینی شده عبارت‌اند از: ۱٫ زنده‌گیری سگ‌ها (با قفس، تور یا در موارد خاص با استفاده از دارت/اسلحه بیهوش‌کننده توسط تیم‌های آموزش‌دیده). ۲٫ معاینات دامپزشکی و انجام واکسیناسیون و انگل‌زدایی و قرنطینه. ۳٫ عقیم‌سازی (برای کنترل زاد و ولد و کاهش رفتارهای تهاجمی). ۴٫ رهاسازیِ کنترل‌شده، در صورت سالم بودن، یا در محل‌هایی که تقاضا برای نگهداری وجود دارد (نگهبانی، استفاده‌های مشخص) یا با هماهنگی سازمان محیط‌زیست در طبیعت. ۵٫ مرگ با ترحم، در مواردی که حیوان مشکل‌ساز و غیرقابل درمان باشد، با داروهای خاص و به‌صورت انسانی انجام می‌شود. ساسانی تأکید کرد: همهٔ این مراحل هزینه‌بر و نیازمند تخصص و تجهیزات است و همین پیچیدگی‌ها باعث شده شهرداری‌ها در عمل نتوانند آن‌طور که باید برنامه‌ها را اجرا کنند از سویی دیگر وظایف دستگاه‌ها (به ویژه شهرداری‌ها) در مقولهٔ سگ‌های ولگرد به‌صورت شفاف تعریف نشده و فرآیند جمع‌آوری، حمل و نگهداری و مدیریت با تأخیر یا ناقص انجام می‌شود.وی یادآور شد: قانون برنامهٔ هفتم به موضوع پرداخته و تکلیف کرده وزارت کشور ظرف دو سال ابتدای برنامه آیین‌نامه‌ای تنظیم و به تصویب هیئت‌دولت برساند؛ هرچند برخی دستگاه‌ها با وزارت کشور اختلاف داشته و موضوع در پروسهٔ حل اختلاف است. در حال حاضر ملاک عمل دستورالعمل سال ۱۴۰۱ اعلام شده است.
خلأها و چالش‌ها
وی با اشاره به مشکلات فرهنگی ـ اجتماعی در کوتاهی در اجرا، گفت: رهاسازی حیوانات، تهیه تغذیه عمدی (از سوی شهروندان) یا اتفاقی (زباله‌های آشغال) و ورود انسان به چرخه طبیعت باعث افزایش تولید مثل سگ‌ها می‌شود. به گفتهٔ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری کرمانشاه، زاد و ولد سگ‌ها سالی دو بار و در هر بار تا چندین توله تولید می‌شود که در صورت وجود غذایی مناسب جمعیت‌شان به‌سرعت افزایش می‌یابد. وی گفت: لازم است شهرداری‌ها مراکز نگهداری مجهز داشته باشند و تمامی ظرفیت‌ها (سازمان محیط‌زیست، بهداشت، شهرداری، نیروی انتظامی و NGOها) به‌کار گرفته شود. ساسانی پیشنهادهایی عملی را نیز مطرح کرد: شفاف‌سازی وظایف شهرداری، تأمین تجهیزات و نیروی متخصص، بودجه‌گذاری برای مراکز نگهداری و واکسیناسیون، مدیریت پسماند و کمپین‌های آموزشی برای تغییر رفتارهای فرهنگی که به رهاسازی و تغذیهٔ سگ‌ها دامن می‌زند. ساسانی با بیان این که در این رابطه معضل وجود دارد و متأسفانه آمار رو به افزایش است، خواستار هم‌افزایی دستگاه‌ها و اجرای دقیق‌تر دستورالعمل‌ها شد تا علاوه بر کنترل جمعیت، امنیت بهداشتی و روانی شهروندان تأمین شود. پایان پیام/
نوشته معضل سگ‌های ولگرد و ظهور گونه جدید «گرگاس» در کرمانشاه اولین بار در پایگاه خبری ایرسا آنلاین| اخبار ایران و جهان | irsaonline.ir. پدیدار شد.
