بخش خبر خوان: به گزارش اقتصاد نیوز
به گزارش اقتصادنیوز بیش از دو ماه از توقف جنگ بین ایران و اسرائیل گذشته است. خانه‌ها یکی بعد از دیگری در حال بازسازی و تعمیر هستند، بعضی‌ها هرچند با تأخیر اما دست‌کم سقفی موقت روی سر دارند. اما برای مغازه‌داران، اوضاع متفاوت است؛ جایی که برایشان فقط چهار دیواری نبود، نان‌شان بود، روزی‌شان بود، سرمایه‌ای که سال‌ها برایش کار کرده بودند. حالا نه کار مانده و نه سرمایه‌ای، و نه خبری از تصمیمی روشن برای جبران.
«خانه که خراب شود، آدم بلاخره گوشه‌ای برای زندگی پیدا می‌کند. اما وقتی مغازه‌ات می‌رود، هم خانه‌ات خراب می‌شود، هم نانت.» این را یکی از مغازه‌داران نارمک می‌گوید که کسب‌وکارش با جنگ از هم پاشید.
روایت‌های کاسبانِ جنگ زده یک وجه مشترک دارد: هیچ نهادی مسئولیت مستقیم جبران خسارت را بر عهده نگرفته است. مردی که مغازه‌اش در آتش‌سوزی و تخریب از بین رفته، می‌گوید:«ما رفتیم وزارت صمت، گفتن به ما ربطی نداره. گفتن بروید شهرداری. شهرداری گفت داخل مغازه به ما ربط نداره، بروید وزارت صمت! ما سرگردون شدیم. هیچ بخشنامه‌ای، هیچ اطلاعیه‌ای، هیچی اعلام نکردن. ما موندیم این وسط.»
خبر مرتبط
5 روایت از سرمایه‌های دفن شده زیر آوار جنگ 12 روزه/ بیکاری، چک‌های بلاتکلیف و …
اقتصادنیوز: در حمله 12 روزه اسرائیل به ایران، مغازه‌های زیادی خسارت دیدند، اما برخی از آن‌ها بیشترین آسیب را متحمل شدند. مثل چند مغازه درمیدان تجریش یا نارمک. شاهدان عینی می‌گویند در تجریش تنها یک ساختمان منفجر شد، اما انگار همه چیز در اطرافش هم منفجر شده است.
خانه‌ها با سقف موقت، مغازه‌ها در بی‌سقفی
او توضیح می‌دهد که قرار است از ماه آینده ۳۱ میلیون تومان به‌عنوان کمک‌هزینه بگیرند؛ پولی برای اجاره یک مکان موقت. اما بلافاصله اضافه می‌کند: «۳۱ میلیون تومن، اونم بدون پول پیش؟ الان اجاره یه مغازه کوچیک با پول پیش کمتر از ۴۰-۵۰ میلیون نیست. اصلاً کفاف نمیده.چجوری؟ کجارو اجاره کنم؟»
مشکل اما فقط میزان پول نیست. گروهی از این مغازه‌ها سرقفلی بوده‌اند. صاحب مغازه و سرقفلی‌دار هر دو حقی دارند و همین موضوع به اختلاف‌ها دامن زده است. یکی از کسبه می‌گوید:«این پولی که به ما میدن رو باید تقسیم کنیم. بیست تومن بدیم به حاجی (صاحب مغازه)، ده تومن خودمون برداریم. آخرش هم نه کار درست میشه، نه مغازه‌ای داریم. همین‌طور جلو می رویم تا ببینیم چی میشه.»
روایت‌ها گاهی از گلایه فراتر می‌رود و رنگ خشم می‌گیرد. یکی از مغازه داران نارمک تعریف می‌کند: «شهرداری یک روز آمد و همه تشکیلات رو کند و برد. همان چهارتیکه تیر و تخته و وسایل نیمه تخریب شده، بخشی از وسایل سالم من هم از همانجا رفت و پیگیری‌ها هم فایده‌ای نداشت و دست من به هیچ‌کدام از آن وسایل نرسید. نه تنها خسارت اولیه جبران نشد، که بخشی از باقی‌مانده وسایل هم در روند جمع‌آوری و تخریب از بین رفته است.»
مستأجران بی‌پناه‌تر از همه؛ جبران خسارت؟ ماهی ۴ میلیون تومان
وضعیت صاحبان سرقفلی مبهم است، اما انگار مستأجرها هم بی‌پناه‌اند. آقای اصغری، یکی از مغازه‌داران، تنها چهار میلیون تومان به‌عنوان کمک‌هزینه از شهرداری دریافت می‌کند. مبلغی که حتی اجاره یک انباری هم نمی‌شود. وقتی معیار تعییین خسارت را از او می‌پرسیم می‌گویند: «گفتن چون مستاجر بوده‌ای بیش از این نمی‌شود، من اینجا 20 خط تلفن فعال داشتم، 4 میلیون تومان هزینه آبونمان یکی از خط‌های تلفن من هم نیست.»
مغازه‌داری که در جریان آسیب‌ها، مغازه‌اش در نارمک به طور کامل تخریب شده است می‌گوید: «اون درآمدی که اون موقع داشتیم الان نصف هم کمتر شده. مگر اینکه شرکتی کاری رو به ما ارجاع بده که کم پیش میاد چون اکثر کار ما در مغازه پشتیبانی گارانتی بود. اما الان نهایت هفته‌ای سه چهار تا نصب وسیله از شرکت بهم بخوره وگرنه که اونم حساب کتابش معلوم نیست.»
سرمایه‌ای که از بین رفته، به این راحتی‌ها جایگزین نمی‌شود. وام‌ها کفاف بازسازی نمی‌دهند و زمان لازم برای جان گرفتن دوباره بازار کار در یک جای جدید هم، از زبان خود مغازه‌داران حداقل یک سال است.
خبر مرتبط
روایت مغازه‌داران نارمک از خسارات جنگ ایران و اسرائیل و بی توجهی مسئولان/ آوارِ مغازه بر نانِ سفره‌مان نشست
اقتصادنیوز: تنها چیزی که از انبار قطعات یدکی مغازه مانده چند تکه تیرآهن است. صاحب مغازه می‌گوید:«نزدیک به یک میلیارد و نیم فقط جنس‌های داخل مغازه ارزش داشت. اما گفتند نهایتاً ۲۸۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود. حتی یک‌پنجم هم نیست.»
یکی از مهم‌ترین اعتراض‌ها به تفاوت در ارزیابی خسارت‌ها است. به خانه‌های مسکونی، ارقامی در حدود 250 میلیون تومان بن هدیه . اعداد و واریزی‌هایی برای رهن کامل یکساله اعلام و پرداخت شده است. اما برای مغازه‌ها که منبع اصلی درآمد خانواده بوده‌اند، یا هنوز رقم دقیقی مشخص نیست یا صرفا اجاره‌هایی با رقم‌هایی به‌مراتب پایین‌تر از واقعیت پرداخت شده است.
یکی از مغازه داران آسیب دیده می‌گوید: «واحد 200 متری مسکونی را یک و نیم میلیارد ارزش‌گذاری کردند با 30 میلیون تومان اجاره. مغازه تجاری ما بدون پول رهن با 30 تومن اجاره؟ چطور ممکنه؟ کجارو بگیرم که به این پول بخوره؟اون وقت ما هم باید اجاره بدیم، هم سرمایه از دست رفته داریم. از خسارت وسایل داخل مغازه هم که گفتیم ما را به وزرات صمت ارجاع می‌دهند و می‌گویند آنجا باید پیگیر این موضوع باشید که تا امروز خبری به ما نرسیده.»
وعده تجمیع و بازسازی؛ هنوز در حد حرف
آنطور که صاحبان مغازه‌ها و خانه‌های آسیب‌دیده می‌گویند شهرداری در برخی مناطق وعده داده تا واحدهای آسیب‌دیده را تجمیع کندو دوباره بسازد. پیمانکار هم معرفی شده، جلساتی هم با کسبه برگزار شده، اما همه چیز در حد کلی‌گویی باقی مانده است و هنوز اوضاع بلاتکلیف است و آسیب‌دیدگان هم بدون روشن‌شدن اوضاع تصمیمی نمی‌گیرند
کسبه تجریش خسارت گرفتند، نارمکی‌ها بلاتکلیف ماندند
بر اساس اطلاعات خبرنگار اقتصادنیوز، گروهی از کسبه تجریش اما خسارت‌شان را کامل دریافت کرده‌اند و خودشان تأیید کرده‌اند که زیان‌شان جبران شده است. اما در محلات دیگری از جمله نارمک، جایی که تخریب و خسارات گسترده‌تر بوده، وضعیت هنوز بلاتکلیف است.
اماوجه مشترک مغازه‌داران آسیب‌دیده که بارها تکرار شد، این بود که: «هیچ اطلاعات دقیقی وجود ندارد.» نه دولت و نه شهرداری، هیچ‌کدام برنامه مشخصی اعلام نمی‌کنند. هیچ‌کس نمی‌داند این کمک‌هزینه‌ها را چه کار کند یا تکلیف بازسازی‌ها چه می‌شود. یا چطور باید خسارت‌های اجناس داخل مغازه را جبران کرد.»
خبر مرتبط
بلاتکلیفی آسیب دیدگان جنگ در گپ‌وگفت با نایب رئیس شورای شهر/ شهرداری مسئول در میدان است و دولت پشتیبان!
بسیاری از ساکنان مناطق آسیب‌دیده، به‌ویژه صاحبان واحدهای تجاری، از نبود اطلاعات شفاف، بلاتکلیفی در روند جبران خسارت و ناهماهنگی بین نهادهای مسئول گلایه دارند. در همین زمینه، «پرویز سروری»، نایب‌رئیس شورای شهر تهران، در گفت‌وگویی با« اقتصادنیوز» از وضعیت فعلی بازسازی، پیشرفت عملیات، تقسیم وظایف میان نهادها، برنامه‌های شهرداری و آینده نامشخص واحدهای تخریب‌شده می‌گوید.
مغازه‌دار آسیب دیده میدان ششم نارمک می‌گوید: «همین الان هم خسارت ماه‌های گذشته رو به ما پرداخت نمی‌کنند. گفتن از ماه آینده حساب می‌کنیم. این ماه‌هایی که ما درآمد نداشتیم هم هیچی به هیچی.»
برای بسیاری، مغازه تنها محل کار نبود. بخشی از هویت‌شان بود. مغازه‌داری که ۲۸ متر فضا داشته، با بالکنی ۱۴ متری، حالا نه مغازه دارد، نه سرمایه و نه کار؛ او می‌گوید:«مغازه که رفت، همه‌چی رفت. سرمایه، مشتری‌ها، حتی حس اینکه من مغازه دارم. الان جایی هم پیدا کنم باید خاک‌خوری کنم. حداقل یک سال طول می‌کشه تا دوباره راه بیفته. اونم اگه جایی برای اجاره پیدا کنم.»
مغازه؛ نه فقط محل کار، که هویت از دست‌رفته
دو ماه و نیم پس از آتش‌بس، وضعیت مغازه‌داران مناطق آسیب‌دیده، نه‌تنها روشن نشده که پیچیده‌تر هم شده است. وعده‌ها به عمل نرسیده، ارزیابی‌ها ناعادلانه است و کمک‌هزینه‌ها کفاف ابتدایی‌ترین نیازها را نمی‌دهد.
در حالی‌که دولت هنوز اطلاعیه‌ای رسمی درباره جزئیات حمایت‌ها از واحدهای تجاری منتشر نکرده، کسبه هر روز با واقعیتی سخت‌تر روبه‌رو می‌شوند: خانه‌ها شاید دوباره ساخته شوند، اما خسارت به نان و سفره از دست‌رفته این گروه به آسانی برنمی‌گردد.
