بخش خبر خوان امروز؛ خبرنگاران جوان
لرستان در طی دهه‌های اخیر با مشکلات جدی در زمینه مدیریت و تخصیص حق‌آبه‌ها موجب بروز بحران‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش -لرستان با دارا بودن منابع آبی قابل توجه به ویژه رودخانه‌های بزرگ مانند کشکان، سیمره و کرخه و همچنین چشمه‌ها و رودخانه‌های کوچک، از دیرباز نقش مهمی در تأمین آب کشاورزی، شرب و صنعت داشته است. با این حال، طی دهه‌های اخیر مشکلات جدی در زمینه مدیریت و تخصیص حق‌آبه‌ها موجب بروز بحران‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی شده است.
بحران تأمین آب کشاورزی
حق‌آبه‌ها در لرستان عمدتاً برای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما تخصیص ناعادلانه و کاهش حجم آب در رودخانه‌ها، به ویژه در تابستان، کشاورزان را با چالش مواجه کرده است. ساخت سد‌های متعدد بدون برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت جریان آب، باعث کاهش آب‌دهی به پایین‌دست رودخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی شده است. این مسئله به ویژه در مناطقی مانند دلفان، الشتر و کوهدشت که کشاورزی سهم عمده‌ای در اقتصاد مردم دارد، بسیار محسوس است.
عدالت در تخصیص آب گمشده‌ای در لرستان
شاهرخی استاندار لرستان بر لزوم تخصیص عادلانه منابع آبی به استان تأکید کرده و از وزارت نیرو خواسته است که در تخصیص آب به استان‌های مختلف، عدالت را رعایت کند.
وی همچنین از مسئولین ملی خواسته است که در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با منابع آبی، نظرات و نیاز‌های استان لرستان را مدنظر قرار دهند.
کاهش حق آبه و حال بد آب
کاهش حق‌آبه باعث تجمع آلاینده‌ها و افزایش غلظت مواد شیمیایی در آب رودخانه‌ها می‌شود. این مسأله به سلامت مردم و دام‌ها آسیب می‌زند و بهره‌وری کشاورزی را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، تخلیه پساب‌های صنعتی و شهری بدون تصفیه کافی، فشار بر منابع آب طبیعی را بیشتر کرده است.
بحران زیست محیطی به دنبال کمبود منابع آبی
کارشناسان منابع آبی معتقدند که تخصیص ناعادلانه منابع آبی به استان‌ها، به‌ویژه استان‌هایی مانند لرستان که منابع آبی فراوانی دارند، می‌تواند منجر به بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی شود. آنها بر لزوم بازنگری در سیاست‌های تخصیص آب و توجه به نیاز‌های واقعی هر استان تأکید دارند.
مهاجرت برای فرار از کاهش حق آبه
کاهش آب و عدم دسترسی عادلانه به حق‌آبه‌ها باعث نارضایتی اجتماعی و تنش میان کشاورزان مناطق مختلف شده است.
کمبود آب در کشاورزی، معیشت خانواده‌های روستایی را تحت تأثیر قرار داده و مهاجرت به شهر‌ها را تشدید کرده است.
این مسأله علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی، منجر به کاهش جمعیت روستا‌ها و تخریب بافت اجتماعی آنها شده است.
نبود قوانین کارآمد
یکی از مهم‌ترین دلایل بحران حق‌آبه در لرستان، نبود قوانین کارآمد و نظارت دقیق بر اجرای آنها است.
در بسیاری از موارد، تخصیص آب بدون رعایت سهم قانونی پایین‌دست‌ها انجام می‌شود. همچنین، فقدان سیستم‌های مدرن اندازه‌گیری و پایش جریان آب، امکان مدیریت بهینه منابع آبی را کاهش داده است.
اثرات زیست‌محیطی
کاهش حق‌آبه رودخانه‌ها و خشک شدن تالاب‌ها و رودخانه‌های کوچک، اکوسیستم‌های محلی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
گونه‌های گیاهی و جانوری وابسته به این منابع آب کاهش یافته و بسیاری از مناطق حساس زیست‌محیطی در حال تخریب هستند. این وضعیت باعث افزایش فرسایش خاک، کاهش کیفیت زمین‌های کشاورزی و تشدید پدیده‌های خشکسالی شده است.
مشکلات حق‌آبه در لرستان یک چالش چندوجهی است که پیامد‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی گسترده‌ای دارد. بدون اصلاحات ساختاری در مدیریت منابع آب، این بحران می‌تواند شدت یابد و توسعه پایدار استان را به خطر بیندازد.
